Na een succesvolle carrière van zestien jaar bij de Special Forces vertelt Sander Aarts, de best getrainde militair van Nederland, wat hij allemaal heeft meegemaakt én wat hij daarvan heeft geleerd.
Ik had de mooiste baan die ik kon bedenken, de ultieme jongensdroom: teamleider bij de Special Forces. Vechten, schieten, duiken, uit vliegtuigen springen, uit onderzeeboten ontsnappen. Een James Bond-film maar dan echt. En zonder cocktails. Ik heb aan de meest getalenteerde militairen leidinggegeven en ik heb onder de beste leidinggevenden gediend. Ik heb ontzettend veel fouten gemaakt en ook goede dingen gedaan, maar het belangrijkste is: ik heb echt wat kunnen betekenen voor de eenheid. Het leidinggeven onder extreme omstandigheden, de dynamiek van het opereren in hechte teams, de cohesie en het overwinnen van ogenschijnlijk onneembare hindernissen met een team waren de mooiste onderdelen van mijn werk. En het meest leerzame? Leren werken onder onvoorstelbaar grote druk.
In 2007 schreef ik een afscheidsbrief voor mijn vrouw en mijn kinderen voor het geval ik kwam te overlijden tijdens de missie in Afghanistan. In de laatste periode bij Defensie kwam ik die bij toeval weer tegen en de brief zette me aan het denken. Stel dat ik in Afghanistan was overleden, hoe had ik dan herinnerd willen worden door mijn kinderen en vrouw? Wat voor vader en man wilde ik eigenlijk zijn? Na mijn eervol ontslag in 2017 ging ik nadenken en maakte een tijdlijn van alle gebeurtenissen in mijn carrière. Voorzichtig schreef ik ook wat ervaringen op. Het hielp me om overzicht te krijgen. Ik heb altijd al een bovengemiddelde interesse in menselijk gedrag gehad en door over mijn eigen fouten en successen te schrijven, kon ik ze beter analyseren en kon ik er betekenis aan geven. Ik leerde steeds meer over mezelf en in de jaren die volgden, bleef ik schrijven. Wat begon met een afscheidsbrief, groeide uit tot een verzameling anekdotes en observaties waar ik inzichten uit haalde om mentaal sterker in het leven te staan. (…)
Er bestaan genoeg boeken over mentale weerbaarheid, geschreven door mensen uit de psychologie, het bedrijfsleven of bijvoorbeeld de topsport. Ze beschrijven technieken om optimaal te presteren. Hoe je kunt focussen tijdens een belangrijke wedstrijd, hoe je je droombaan krijgt of hoe je je gedachten onder controle krijgt op het moment suprême. Veel van die prestaties worden geleverd onder vrij ideale omstandigheden: topsporters werken kneiterhard, maar hebben wel een trainer, een coach, een fysiotherapeut, een masseur en een uitgebalanceerd dieet. Dan is het trouwens nog steeds ontzettend knap.
Maar ga even met me mee naar de Special Forces: zij moeten de meest extreme prestaties leveren onder de meest erbarmelijke omstandigheden. De meest complexe militaire operaties na drie nachten zonder slaap en met beperkt eten en drinken. Geen medaille als je het goed doet, maar verschrikkelijke gevolgen als je het niet goed doet. Dan loopt je team gevaar, de gegijzelde of, in het minst erge geval, jijzelf. Je presteert op de grens van leven en dood. Een boek vanuit die achtergrond was er nog niet. Zoals mijn Navy seal-collega’s het zouden zeggen: lessons tested and forged in combat.
Vanuit mijn eigen beleving vertel ik in dit boek wat ik van mijn zestien jaar bij de Special Forces heb geleerd. Ik ben opgeleid als marinier, commando, kikvorsman, sniper, medic, antiterreurspecialist en vrijvalparachutist en ik heb de best getrainde teams geleid. Dat klinkt speciaal, maar ik weet dat ik dat niet ben. Dat is voor mij het bewijs dat je met de juiste mentaliteit alles kunt bereiken. Ik deel mijn persoonlijke ervaringen bij gebeurtenissen, gebeurtenissen die je normaal alleen in films ziet: van gijzelingsacties in Somalië tot vuurgevechten in Afghanistan, van onderzeebootoperaties voor de kust van Afrika tot high risk-arrestaties in Irak. Geen opgeblazen machoverhalen over Rambo-achtige types maar eerlijke observaties en overpeinzingen van een van de zwaarst getrainde militairen van Nederland.
Sander Aarts, Niet te breken. Word mentaal onverslaanbaar door de ervaringen en lessen van de Special Forces, Uitgeverij Boekerij, 272 pagina’s (€ 20,00)
