Twaalf verhalen. Eerlijk. Persoonlijk. Ongepolijst. Van oorlogsveteranen, hun partners, hun kinderen en mensen die veteranen bijstaan. Met dit interviewboek willen de auteur Eric Heres en Bruno Steinfort laten zien wat het betekent als je na terugkeer van een uitzending de oorlog niet meer uit je hoofd krijgt. In medisch jargon heet dat PTSS (posttraumatische stressstoornis) en/of ‘moral injury’. In gewoon Nederlands betekent dat: dag in, dag uit, jaar in, jaar uit worstelen met jezelf, je partner, je kinderen, je ouders, ja, eigenlijk met iedereen.
Van missie naar strijd bevat ongekuiste verhalen, ontboezemingen over zelfmoordpogingen, over vrijwillig de eigen kinderen uit huis laten plaatsen, over drank en vluchten in je werk. Sommigen durven hun kinderen niet meer naar school te brengen, voor anderen is een bezoekje aan de supermarkt al een beproeving. Weer anderen vrezen hun eigen emotionele uitbarstingen, evenals hun partners, kinderen, familieleden en vrienden trouwens. De veteranen delen pijn en verdriet, maar zeker ook blijdschap als de weg naar boven weer is gevonden. Een fragment uit het interview met veteraan Ronald en zijn dochter Lotus.
Ronald: “In 2011 drong tot mij door dat ik al jaren het spoor bijster was en liep ik vol tegen de muur bij het zien van de herdenking van Raviv. Ik begreep dat ik moest stoppen met vluchten en hulp moest gaan zoeken. In 2013 ben ik dat gericht gaan doen. Toch duurde het nog wel tot 2015 voor ik echt onder behandeling kwam en de diagnose PTSS werd vastgesteld. Dat geeft ook meteen aan dat hulpverlening voor veteranen nog altijd beter kan. Na een maand – ik zat in een kliniek om van mijn alcoholverslaving, mijn verdoving voor de nacht, af te komen – werd ik weer naar huis gestuurd.
En daarna ben ik weer een jaar gaan aanmodderen. Tot een goede vriendin ingreep. Ja, er is nu veel meer begrip en begeleiding na een missie, maar het betekent niet dat het altijd soepeltjes gaat als je je als veteraan eindelijk aanmeldt voor hulp. Ook dan begint het gevecht opnieuw, nu om de juiste begeleiding, beoordeling en uiteindelijk afronding van het hulpverleningstraject te vinden. Nadat in 2015 een militair invaliditeitspensioen werd vastgesteld, werd dit begin 2018 afgenomen en werd ik, in mijn ogen, verkeerd beoordeeld. Weer een strijd en weer onrecht waar ik tegen moest knokken.”
Lotus: “In die periode lag hij op zijn bed te malen. Of zat hij op de rand van het bed echt heftige psychische shit te praten. Dus er moest echt heel snel wat gebeuren. Gelukkig is dat toen ook het geval geweest. En hebben we via het Veteranenloket de hulp gekregen waar we om zaten te springen. Die maatschappelijk werkster is hier een paar keer geweest, maar er is nooit gevraagd hoe het met mij ging. Oké, ik was moeilijk en ik had geen klik met haar, maar ik was een tiener. Als kind van een veteraan met PTSS krijg je zelf ook een tik mee. Ik heb toen zo vaak gedacht: waarom vraagt er dan niemand hoe het met mij gaat? Dat had ik zo graag gewild. Dat ik erbij betrokken werd, maar dat gebeurde niet. Ik voelde me toen zo verschrikkelijk alleen. Alsof ik er niet toe deed. Daar kan ik nu nog boos over worden.”
Ronald: “Het doet mij als vader heel veel pijn als ik van Lotus hoor hoe zij al die jaren heeft ervaren. Ik zou het zo graag allemaal over willen doen. Lotus is ook altijd mijn motivatie geweest om vol te houden en te blijven vechten. Ik heb nu een bewindvoerder via het ABP en daar ben ik echt blij mee, hoor, maar het betekent ook dat het nog steeds niet echt jofel gaat nadat mijn militair invaliditeitspensioen mij in mijn ogen onterecht is afgenomen. Maar ik ben nu wel weer op de goede weg aan het gaan en wij hopen dat de fouten worden hersteld en dat we met ons gezin eindelijk weer met de toekomst bezig kunnen zijn in plaats van met de strijd na mijn missie. Samen met mijn huidige partner, met wie ik een pasgeboren zoon heb, hopen wij de ballast van het verleden positief achter ons te kunnen laten.”
Eric Heres en Bruno Steinfort, Van missie naar strijd. Veteranen vertellen over hun traumatische ervaringen, Futuro Uitgevers, 148 pagina’s (€ 18,95)