In de bossen tussen Son en Best, vlak bij het Joe Mann monument, is Bevrijdende Vleugels gevestigd. Het is de eerste stap op onze weg langs oorlogs- en bevrijdingsmusea, in het voetspoor van operatie Market Garden (september 1944). Bevrijdende Vleugels blijkt vooral een persoonlijk museum, dat ervaringen vooropstelt.
Op een voormalig militair terrein werd 28 jaar geleden een militaire collectie gehuisvest, die kwam overwaaien uit Veghel: Bevrijdende Vleugels, in oorsprong de privécollectie van Jan Driessen.
Bevrijdende Vleugels vertelt het heftige verhaal van – onder meer – de bevrijding van Zuid-Nederland aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Bijzonder is dat Bevrijdende Vleugels ook nog eens precies in het gebied ligt waar op 17 september 1944 de luchtlandingen plaatsvonden. Bevrijdende Vleugels heeft een bijzondere collectie
inclusief rupsvoertuigen, vliegtuigen, diorama's, foto's en wapentuig dat daadwerkelijk is gebruikt tijdens Operatie Market Garden. In de verschillende hallen worden de bezetting, de onderdrukking en de uiteindelijke bevrijding uitvoerig belicht. ‘Tijdens de veertigjarige herdenking van Operatie Market Garden, in 1984, organiseerde Jan Driessen een tijdelijke tentoonstelling van zijn privécollectie militaria uit – vooral – de Tweede Wereldoorlog’, vertelt directeur Mark van Pelt. ‘Die tentoonstelling bleek zo succesvol dat zijn collectie in een museum in Veghel werd ondergebracht. Omdat de collectie in de loop der jaren steeds verder werd uitgebreid, kwam Driessen op den duur ruimte tekort. Staatsecretaris
van defensie Meiling gaf hem 1996 de gelegenheid de collectie op een voormalig mobilisatiecomplex in Best ter vestigen. Een jaar later werd Bevrijdende Vleugels heropend op de nieuwe locatie, in aanwezigheid van Prins Bernhard.’ Van Pelt is sinds acht jaar de directeur van het museum; hij nam het stokje over van zijn vader Roland, die collectie en locatie in 2009 van Driessen overnam. Er vond toen ook een grote renovatie plaats. ‘Mijn vader is nog wel bij het museum betrokken, maar aan de zijlijn’, zegt Van Pelt. ‘Ikzelf had eerst geen bijzondere affiniteit met militaire historie, maar ik zag wel, vanuit mijn achtergrond in communicatie en marketing, dat het een update nodig had. Het was
zichtbaar een privécollectie, met weinig focus. Zo hadden we een collectie Russische voertuigen, en was er een hal voor materieel over de luchtoorlog. Ik vond dat we ons
moesten focussen, dat je één goed verhaal moest vertellen waarmee je indruk maakt – en die focus lag, gezien wat er hier in de directe omgeving heeft plaatsgevonden, voor de hand: dat was operatie Market Garden.’
Bijzondere verhalen
Onder zijn leiding werd bijna alles onder die noemer geordend, en werd afscheid genomen van materieel dat daar weinig of niets mee van doen had.
‘We benaderen Market Garden heel breed’, zegt Van Pelt. ‘Zo laten we niet alleen een collectie zien van materieel dat ook echt tijdens Market Garden ingezet is, maar we vertellen ook de verhalen van de operatie. Het zijn de verhalen die er juist zo’n persoonlijke beleving van maken.’ Hij wijst erop dat de collectie sowieso een opfrisser nodig had: ‘Het museum waar ik binnenstapte had nog handgeschilderde bordjes, de hangers waren in een bruine kleur geverfd, en de beschrijvingen bij de objecten was ellenlang. Dat hebben we meteen aangepakt, met meer aandacht voor de beleving van de objecten in plaats van een gedetailleerd verhaal. Je loopt ook niet meer rond langs hekken en muurtjes waar je niets langs mag, nee, je staat er midden in.’
Leuk uitje voor de hele familie
Een ander aspect van Bevrijdende Vleugels is de nadruk die er ligt op allerlei activiteiten en evenementen, zegt Van Pelt. ‘Het gaat van kinderfeestjes en teambuilding met de Expeditie Airborne tot rondritten langs locaties en schoolexcursies. Bevrijdende Vleugels is bedoeld voor iedereen, en dus organiseren we allerlei activiteiten en events die voor een breed publiek toegankelijk zijn. In mijn optiek moet ook oma denken: “dat is een leuk uitje voor de familie”, snap je? Die activiteiten zijn heel populair en die voeren we deels uit in samenwerking met andere partijen die op ons terrein gevestigd zijn.’
Airborne experience
Beleven: dat is het kernwoord voor Bevrijdende Vleugels. ‘Dat is ook de reden dat we al heel snel het woord “museum” hebben laten vallen’, zegt Van Pelt. ‘Bij een museum heb je toch een beetje een “statische” associatie, met de nadruk op kijken, lezen en horen. Hier gaan we voor de ervaring: je beleeft het mee en kunt je afvragen: hoe zou ik in die omstandigheden reageren?
Sinds een jaar noemen we het zelfs de airborne experience van Brabant: dit is zo indrukwekkend, dat mag je best een experience noemen. Het is meer dan kijken en luisteren, het is beleven.’
Bevrijdende Vleugels: Agenda 2024:
24 maart
Kids special: Super Survival
Een echte survivalbaas leert je alle trucs over onder andere camouflage, een noodbivak
bouwen en zelf een vuurtje maken! Hoe vind jij de weg terug in een bos of gebied wat
je niet kent? Op deze dag leer jij ook kompas lezen.
21 april
WO2 Modelbouwdag
Verdeeld over vier hangars laten zowel zelfstandige bouwers als modelbouwclubs hun bijzondere werken zien. Van grootformaat RC tanks tot diorama’s tot vliegtuigen en boten, je vind het deze dag allemaal. Deze dag voor en door modelbouwfans staat in het teken van WW2.
4 en 5 mei
Buitengewoon Bevrijd
Loop door verschillende scenes en herbeleef de geschiedenis op unieke wijze. Tijdens de looproute kom je door verschillende base camps en militaire posten. Kom oog in oog te staan met echte paratroopers, bezoek het veldhospitaal en duik de loopgraven in.
30 juni
Wings & Wheels
Bevrijdende Vleugels opent de poorten van het park voor de prachtigste en meeste
bijzondere klassiekers en WW2 voertuigen. Ben jij helemaal gek van oude auto's en
WW2 voertuigen? Kom dan zeker een bezoek brengen!
14 en 15 september
Remember September
Ieder jaar weer een uniek evenement voor jong & oud. Dit jaar met een nog breder programma en, wegens succes, een nog grotere militariamarkt.
Meer weten over de agenda? Ga naar bevrijdendevleugels.nl
Dit artikel verscheen eerder in de Militaire Courant editie maart 2024.
De Militaire Courant wordt mede mogelijk gemaakt door Noventas.
