Quinten de Zeeuw schreef met De Belgische ratelslang een roman over een gevreesd wapen in de Eerste en Tweede Wereldoorlog: het Lewis machinegeweer. Hij besteedt aandacht aan het wapen, maar ook de militairen die het bedienden.
Door Bert Freriks
Het komt niet vaak voor dat een machinegeweer de hoofdpersoon speelt in een roman. De Lewis Gun, een lichte mitrailleur van Amerikaanse makelij, valt de eer te beurt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het wapen voor het eerst ingezet door het Engelse leger. De Duitsers vreesden het en noemden de Lewis Gun de ‘Belgische Ratelslang’, naar het ratelende geluid dat het trommelmagazijn maakt bij het afvuren.
In het boek maak je allereerst kennis met de naamgever van de mitrailleur: Amerikaans 
officier en uitvinder Isaac Newton Lewis (1858-1931). We volgen zijn carrière bij het leger, zijn pogingen om het in zijn ogen ideale machinegeweer te maken en zijn inspanning om het wapen aan het Amerikaanse leger te verkopen. Zij toonden geen interesse en Lewis vertrok met zijn opgedane kennis naar Europa waar hij een eigen fabriek oprichtte: Armes Automatique Lewis. Het Verenigd Koninkrijk had wel interesse en nam het geweer in massaproductie namen. Later volgden tal van andere landen en werd Lewis een vermogend man.
Vervolgens volgen er biografieën van vier schutters. Een van deze gebruikers was Henry Green die tijdens de Eerste Wereldoorlog de Lewis Gun bediende bij de Welsh Fusiliers. Voor zijn moedige gedrag
werd Green na de oorlog onderscheiden. Het Amerikaanse leger beschikte inmiddels ook over het wapen en de roman volgt ook een van hun militairen: Johnny Vandalem. Hij was beroepsmilitair van het Korps Mariniers uit New Salem Philadelphia en sneuvelde in Noord-Frankrijk.
Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog was de Lewis Gun in gebruik. Veel landen hadden het originele ontwerp aangepast en zo ontstonden er talloze varianten. Het Nederlandse leger beschikte bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog over 8410 Lewis Guns, maar deze waren gemodificeerd waardoor ze een grotere vuursnelheid hadden. Leijn de Leeuw, vader van de auteur, was tijdens de meidagen van 1940 gelegerd op de Grebbeberg. Hij maakte daar als Lewis Gun-schutter de aanval van de Duitsers mee, maar overleefde het inferno.
Het wapen was ook bij de Duitsers in gebruik onder de naam MG 137. In een volgend hoofdstuk kunnen we de wederwaardigheden van een Duitse scherpschutter lezen. Hij overleefde zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog.
Het verhaal wisselt regelmatig tussen non-fictie en fictie, wat door de auteur faction wordt genoemd. Een aantal feitelijkheden kloppen, maar veel andere dingen zijn door hem verzonnen. Op deze manier geeft hij de hoofdpersonen kleur en weidt hij uit over hun liefdesleven, vriendschappen en gedachtes. Toch was het beter geweest als de schrijver zich had beperkt tot non-fictie. De werkelijkheid is al wonderlijk, en wreed, genoeg.
Quinten de Zeeuw, De Belgische Ratelslang, Uitgeverij Aspekt, 536 pagina’s (€ 24,95)
Drie sterren
Dit artikel verscheen eerder in de juni-editie van de Militaire Courant.
