Er zijn in de loop der jaren duizenden Nederlandstalige fictieboeken over oorlog verschenen, maar nog nooit één over Nederlandse onderzeeboten. Daar is met Orka verandering in gekomen.
Door Rik Mets
Jaime Karremann (1978) is onafhankelijk marinejournalist en de drijvende kracht achter de website marineschepen.nl. Hij publiceerde al eerder het non-fictie boek In het diepste geheim (2017), over geheime Nederlandse onderzeebootoperaties. Met Orka heeft hij zijn eerste thriller geschreven, en met succes.
Het boek speelt zich af tijdens de Koude Oorlog in 1980, een tijd waarin Nederland een belangrijke rol op zee speelde. Het boek centreert zich rond de commandant van de onderzeeboot de Orka, Ed van Haaren en telegrafist Mark Willemsen. Als ze op patrouille boven de poolcirkel worden gestuurd, lijkt het een routinematige verkenningstocht. Al snel maakt Van Haaren contact met de Skatov, een nieuw type onderzeeboot van de Sovjets, en verlaat de Nederlandse onderzeeboot haar patrouillegebied om meer informatie in te winnen. Hierbij belandt de Orka in een Russische marine-oefening, met alle gevolgen van dien. Ondertussen verspreidt Willemsen via de scheepskrant, een doorgaans ludiek blaadje, geruchten over een conflict tussen de Sovjets en Nederlandse fregatten in de Zwarte Zee. De geruchten zijn verzonnen, maar de bemanning van de Orka neemt deze voor waar aan. Wanneer aan het wateroppervlak de Russen in actie komen, slaat bij Van Haaren de twijfel over de echtheid van de berichten toe.
Wat volgt is een boek dat langzaam op gang komt, maar na een honderdtal pagina’s de lezer te pakken heeft en niet meer loslaat. Karremann heeft een eenvoudige schrijfstijl, met korte zinnen, veel spreektaal en weinig poespas, wat maakt dat het boek lekker wegleest. Voor een leek op het gebied van de zeevaart bevat Orka echter veel vaktermen. Sommige hiervan worden door de schrijver zelf uitgelegd, al dan niet vanuit de hoofdpersonen, maar de meeste zijn vermeld in een verklarende woordenlijst. Bij het lezen van een thriller is het niet gebruikelijk veel woorden te moeten opzoeken, wat maakt dat sommige scènes lastig te begrijpen zijn.
De hoofdpersonen zijn weinig complex en hun karakters niet erg origineel. Van Haaren wordt geïntroduceerd als een commandant wiens carrière vanwege een eerdere fout op het spel staat, een vergelijkbare achtergrond is te vinden in veel andere thrillers, romans en films. Desalniettemin is Orka een spannend en verfrissend boek, niet in de laatste plaats omdat Karremann het eerste boek over de onderzeevaart vanuit Nederlands perspectief heeft geschreven. Ondanks dat het verhaal fictief is, geeft het een boeiend en realistisch inzicht in de spanning van de Koude Oorlog. Voor iedereen met interesse in de geschiedenis van de Nederlandse krijgsmacht is Orka absoluut een aanrader.
Jaime Karremann, Orka, BWV Media, 244 pagina’s (€ 19,99)
Dit artikel is geplaatst in de Militaire Courant editie februari 2019. Klik hier om meer over deze editie te lezen.