Een mooie dag voor een (krijgs)geschiedenisles

In het zonovergoten hemelvaartweekend bezocht ik het Nationaal Militair Museum om twee interessante, maar totaal verschillende tentoonstellingen te bezoeken. Willem, over onze Vader des Vaderlands Willem van Oranje, en de fototentoonstelling Uruzgan NU/NOW.

Door Jesse Poiesz

Als je naar het Nederlands Militair Museum gaat, volg je een lange, lommerijke weg en via de drakentanden, speciale betonblokken die ingezet worden als anti-tank maatregel, doemt het museum voor je op. Daar word je verwelkomd door een heuse tank. Een hele ervaring, en dan ben je nog niet eens in het museum!
Eenmaal binnen is het nog mooier, want er is van alles te zien en te beleven. Beide kanten van de krijgsmacht worden belicht. Er wordt getoond wat militairen allemaal doen, maar ook voor kritiek op het leger en zijn krijgshaftige ambities is ruimte.
Wat vooral opvalt is de hoeveelheid kinderen die vandaag het museum bezoeken en hoe enthousiast ze zijn. Er is voor deze groep dan ook heel veel te doen. Door middel van allerlei spelvormen, virtual reality en een gezonde dosis humor krijgen ze inzicht in de krijgskunst. Ik word altijd een beetje ongemakkelijk van oorlogsmusea die zich richten op kinderen, maar het NMM gaat hier erg voorzichtig mee om, bijvoorbeeld door speciale kinderroutes bij de tentoonstellingen te maken. Gastvrouw Annie zegt hierover: ‘Het is belangrijk om kinderen ook bij het onderwerp te betrekken, zodat ze weten wat er nodig is om Nederland veilig te houden.’

Dit komt overeen met de boodschap die generaal buiten dienst Peter van Uhm naar voren brengt in een Tedtalk, die ook in het museum te zien is. Daarin vertelt hij over zijn droom: een wereld waarin niet langer behoefte is aan legers en wapens. Tot die tijd is het volgens hem belangrijk om onze soldaten te respecteren, want zij werken immers mee aan een veiligere en betere samenleving.

Dit lijkt precies de missie te zijn van het NMM, bijvoorbeeld door te laten zien wat het Nederlandse leger in Uruzgan heeft bewerkstelligd. Door de fototentoonstelling krijg je een indruk van het werk dat ‘onze jongens’ hebben verricht, maar ook de lessen die zij hebben geleerd bij het (her)opbouwen van het land en het leergeld dat zij daarvoor betaalden. Door de schitterende foto’s van het Afgaanse landschap in al zijn desolate glorie, ontstaat er een beeld van een onderneming die allerminst voor niets is geweest, maar zeker verbeterpunten bevat.

Een hoofdrol in deze tentoonstelling is er voor het bord met daarop de woorden ‘Kamp Holland’. Fotograaf Eric Feijten heeft honderden foto’s verzameld waarin mensen bij het bord poseren, waardoor een indrukwekkend sfeerbeeld ontstaat. Zoals de rest van het museum bevindt deze tentoonstelling zich precies op het snijpunt tussen respect en kritiek. De harde realiteit wordt niet geschuwd, zonder dat het sensatiebeluste beelden zijn.

Deze insteek geldt ook voor de andere tentoonstelling: Willem. Het is dit jaar precies 450 jaar geleden dat in 1568 de Nederlandse Opstand begon en daarom wordt in het NMM het verhaal van Willem van Oranje verteld. Niet alleen de militaire kant, maar ook hoe leven was voor edellieden als Anna van Saksen (zijn tweede vrouw), de Spaanse koning Phillips II en Willem zelf. Van tafelmanieren tot schermles, er worden veel verschillende aspecten belicht. Vooral het verhaal van Phillips II is interessant, want hij wordt immers vaak als de slechterik van de Nederlandse Opstand afgeschilderd.

Voordat het lot de twee uit elkaar zou drijven, was Willem een goede vriend van Phillips en een veelbelovende jonge edelman in het Habsburgse rijk. Ook het verhaal van Anna van Saksen is boeiend en geeft een vrouwelijk perspectief op de strijd. Deze verhalen worden ondersteund door schitterende voorwerpen en multimediale elementen. Natuurlijk is er ook genoeg informatie over de tactieken, wapens en veldslagen die tijdens de Tachtigjarige Oorlog plaatsvonden.
Op een dag als deze is het heerlijk dat je ook naar buiten kunt om op het terras een drankje te doen, het materieel te bekijken dat buiten staat uitgestald, een ritje in een militair voertuig te maken of met de kinderen naar de stormbaan/speeltuin te gaan die op het terrein is aangelegd. Zo kan je een fijne dag doorbrengen in het museum en leren over onze krijgsmacht, haar missie en materieel.