‘We moeten meer investeren én Europees gezamenlijk gaan inkopen’
Kan Defensie nog onafhankelijk van andere NAVO-lidstaten zijn eigen boontjes doppen? En is dat eigenlijk wenselijk? Laurens Dassen, fractievoorzitter van Volt, meent dat het hoog tijd is om vooral te focussen op Europese samenwerking.
Door Antal Giesbers
Laurens Dassen, geboren in 1985 in Eindhoven, groeide op in de omgeving van de vliegvelden van Eindhoven en Volkel, en de legerbasis Oirschot. ‘Op de middelbare school heb ik een week praktijkstage mogen lopen bij Defensie,’ vertelt hij. ‘Ik werd elke ochtend opgehaald met de vrachtauto en naar Oirschot gereden. Daar deden we van alles: van opruimen tot oefeningen op de hei – we hebben zelfs in een simulator mogen schieten. Ik heb daarna nog wel gedacht om naar de Koninklijke Militaire Academie te gaan, maar koos uiteindelijk voor bedrijfskunde. Nu ik in de politiek werk, is Defensie een van mijn aandachtsgebieden.
‘Zeker met de huidige geopolitieke verhoudingen speelt Defensie een belangrijke rol. Daarom zijn we, met de SGP, VVD en het CDA, hard bezig om wettelijk structureel vast te leggen dat ons defensiebudget voldoet aan de 2% NAVO-norm. Dat is niet alleen een minimale vereiste binnen NAVO, maar zo kunnen we in Europees verband ook minder afhankelijk worden van Amerika. Door die 2% wettelijk vast te leggen, zorg je voor duidelijkheid op de langetermijninvesteringen. Dan ga je niet alleen de achterstand inhalen, maar kun je ook investeren in de toekomst. Want de industrie gaat niet opschalen als ze vrezen dat na drie jaar de kraan weer wordt dichtgedraaid. En door samen te werken haal je ook meer rendement uit elke bestede euro.
We hebben onze defensie in feite de afgelopen tientallen jaren aan Amerika geoutsourcet: al geven we vier keer zoveel uit aan defensie als Rusland, toch zijn we niet in staat om onszelf adequaat te verdedigen. Door telkens weer wat van het budget af te snoepen, kampen we nu met achterhaald materieel en een tekort aan personeel. Daar betalen we nu de prijs voor – al is Nederland echt niet de enige in Europa.
‘Maar nu verlegt de VS zijn focus naar China en de Pacific, Trump heeft laten zien dat de band van de VS met de NAVO niet vanzelfsprekend is, en er komen meerdere grootmachten op. Daarnaast worden zaken als klimaatverandering en cybersecurity steeds urgenter. Dus is het belangrijk dat we zelfstandig kunnen opereren. Daarom vind ik dat we defensie vanuit Europees perspectief moeten benaderen.’
Hoe zie je de rol van Nederland binnen Europa?
‘We zijn een internationale partij, en uiteindelijk willen we naar Europese defensie: dat is onze langetermijnvisie. Dat betekent dat onze defensie meer Europees dan nationaal georiënteerd zou moeten zijn. Denken vanuit Europees perspectief betekent niet alleen dat alle landen structureel moeten voldoen aan die minimum investeringsgrens van 2% van ons GDP, we moeten daarnaast ook slimmer investeren. Want binnen Europa kiest elk land voor zijn eigen systemen en materieel – en dat is niet allemaal operabel met elkaar. Polen koopt materieel uit Zuid-Korea, de Fransen kopen alleen Frans, terwijl de Duitse industrie graag wil dat defensie-uitgaven in Duitsland worden besteed. Maar als je een zelfstandiger Europese pilaar in de NAVO wilt hebben, dan zul je ook je defensie-industrie meer moeten ontwikkelen.
‘Alleen: je moet niet alles zelf willen kunnen, want dan moet je overal in investeren. Als we in Europa goed met elkaar samenwerken, en je ervoor kunt zorgen dat je kunt profiteren van elkaars specialisatie, dan kun je op een veel efficiëntere en daadkrachtigere manier optreden.’
Waar zou Nederland zich dan in moeten specialiseren?
‘We zijn een klein landje, maar op bepaalde vlakken springen we er wel uit. Zoals radarsystemen: dat wist ik ook niet, maar daarin zijn we top of the bill. Iemand vertelde mij dat Rutte pas bij een bezoek aan Amerika hoorde dat hun radarsystemen van Nederlandse makelij zijn. Maar ook onze marine is belangrijk vanwege onze ligging aan de Noordzee, dus daar moeten we een grote rol in blijven spelen. Dát zijn twee zaken waar ik op in zou zetten!’
Zie jij in de toekomst nog een rol voor Defensie bij het helpen bij rampen en vredesmissies, of komt dat in deze tijd onvermijdelijk op het tweede plan?
‘Dat moet zeker een structurele rol blijven. Niet alleen is het een nobele taak, maar rampen en spanningen zijn de onderliggende oorzaken van conflicten, dus je helpt ook om die conflicten te voorkomen. Daarnaast is Defensie niet meer alleen het traditionele wapen: het krijgt ook steeds meer een rol op nieuwe terreinen, zoals het cyberdomein en space.’
Defensie kampt momenteel met een personeelstekort. Heeft dat met een imagoprobleem te maken? En is dat imago beter sinds we beseffen dat we Defensie echt nodig hebben?
‘Ik zag laatst een filmpje van een trainingskamp in de jaren zeventig, waarin een vrachtwagen met bier en sloffen sigaretten werd aangereden. We dachten lang dat we Defensie niet echt nodig hadden: de geopolitieke vakantie van de laatste tien jaar, met alle bezuinigingen die er het gevolg van waren, leidde wel tot het beeld van schieten met neppistolen, losse flodders en verouderd materieel. Dat is niet meer het beeld dat we nu van Defensie hebben; de campagne Werken voor Defensie heeft daarin wel een positieve rol gespeeld. Nu begint men te beseffen dat militairen heel loyale, kundige en hardwerkende mensen zijn, die toch voor het landsbelang hun hoofd boven het maaiveld durven uit te steken om niet altijd het makkelijkste werk te doen. We moeten daarin investeren, want Defensie draait voor een groot deel op mensen die zich dag in dag uit inzetten.
‘We kunnen meerdere visies samenbrengen door zowel het minimum van 2% NAVO-investeringen na te streven als te zoeken naar meer Europese samenwerking. Als we die 2% weten te realiseren, maar ook stappen weten te zetten om niet meer als lidstaat individueel een krijgsmacht op te bouwen, maar meer samen te werken en beter samen munitie en materieel in te kopen, zodat we minder afhankelijk zijn van andere grootmachten, dan zou ik erg blij zijn.’
Dit bericht verscheen eerder in de Militaire Courant van juni 2023.
De Militaire Courant is mede mogelijk gemaakt door Noventas verzekeringen
Als je de historische prestaties overziet van luitenant-admiraal Jan Hendrik van Kinsbergen in dienst van Rusland met toestemming van Oranje dan heb je een goed voorbeeld dat het op het allerbeste materieel en intelligentie aankomt. Een Europees leger is een Parijs-Berlijns leger en zonder lidmaatschap UK, een willoze prooi van dieper liggende culturele machtsgroepen. In plaats daarvan is een Nederlandse krijgsmacht in de traditie van de wereld vermaarde Republiek der Verenigde Nederlanden met 3 % BNP ruimschoots in staat een 100 % Nederlandse state of the art wapen industrie te faciliteren waarmee de Nederlandse soevereiniteit in de diplomatieke wereld te hanteren is m.b.t de Navo, de VS en met name op goede voet te blijven met handelspartner UK. In navolging van de Sovjet-Unie moeten de VS, India, China, de EU, Indonesië naar een meer confederale bestuursvorm zodat kleinere landen als Nederland een meer prominente internationale rol kunnen spelen