‘Met de juiste mensen om je heen kom je een heel eind’
Ter ere van de Pride Amsterdam, die deze week is, heb ik een aantal interviews gehouden met mensen die van doen hebben met LHBT+ en Defensie. Deze keer spreek ik met Daan, die al sinds december 2017 bij Defensie werkt, bij de Marechaussee. Hij begon als vrouw, en is later in transitie gegaan naar man.
Door Inge Kommeren
Er zit een lang proces tussen uitvogelen dat je transgender bent, uit de kast komen en in transitie gaan, zo vertelt Daan. ‘Toen ik bij Defensie begon, was ik er nog niet helemaal over uit naar mezelf toe. Ik wist dat ik als vrouw op vrouwen viel. Ik had altijd wel in mijn achterhoofd gehouden dat er misschien ooit een moment zou kunnen komen dat ik zou besluiten om in transitie te gaan, maar daar heb ik eigenlijk in de opleidingsperiode weinig mensen over verteld. Toen heb ik ervoor gekozen, omdat ik in februari 2019 naar een nieuwe positie ging, daar eerst een paar maanden te gaan werken en het toen daar te vertellen. Dus dat is denk ik in april geweest, 2019, dat ik het echt op werk heb verteld.’
Uit de kast komen is altijd spannend, maar voor transgenders is dat weer een andere ervaring dan voor bijvoorbeeld homoseksuele, lesbische of biseksuele mensen. Na een coming out moet je mensen vragen zich met jou mee aan te passen, bijvoorbeeld door een nieuwe naam en voornaamwoorden te gebruiken. ‘Het was best wel moeilijk. Ze wisten bij mijn nieuwe positie natuurlijk dat ze een vrouw in de groep gingen krijgen. Sommige teams wachten op een vrouw, omdat er weinig vrouwen zijn binnen de Marechaussee, dus eigenlijk werd ik in een team geplaatst omdat ze een vrouw nodig hadden. Toen dacht ik wel van “Oei, dit is wel het moment om te gaan vertellen dat ik over een tijdje in transitie ga, en ik ben dus eigenlijk helemaal geen vrouw.” Dat was best wel een grote drempel voor mij. Je komt op een nieuwe werkplek en daar wil je natuurlijk het beste van jezelf laten zien, en dan komt er meteen het moment om dat te vertellen, terwijl ze nog helemaal geen beeld van je hebben gevormd. Toen heb ik het eerst verteld aan mijn teamleiding, en vervolgens een soort van plannetje gemaakt van hoe we het aan het team gingen vertellen. Daar ben ik best wel goed in begeleid, dus daar ben ik echt wel blij mee. Het was voor hen natuurlijk ook allemaal heel nieuw, maar ze hebben me altijd de indruk gegeven dat het oké is, en dat ze met mij willen kijken naar wat er allemaal mogelijk is en hoe ik me daar het best voelde.’
Verschillende reacties
Daan merkte dat de reacties op zijn uit de kast komen heel erg verschilden. ‘Gedurende de periode dat ik met mijn transitie begon merkte ik toch wel verschil in reacties. Bepaalde mensen vonden het sowieso nieuw. Heel veel mensen hadden er nog nooit van gehoord. Heel veel mensen hadden wel een interesse, maar vonden het heel moeilijk om er iets over te vragen. Ik merkte dat ik met de vrouwelijke collega die ik toentertijd in mijn team zat er makkelijker over kon praten, omdat zij gewoon heel empathisch, oprecht interesse had. De ene pikte het sneller op dan de ander qua andere naam en andere voornaamwoorden gebruiken. Dat varieert per persoon.’
Hoewel de reacties verschilden, viel het achteraf allemaal mee in vergelijking met wat Daan zich had voorgesteld. ‘Hoe ik het heb ervaren, is dat het in mijn hoofd altijd erger is. Je komt bij Defensie, je bent jong, je bent onzeker, alles is nieuw, en dan had ik in mijn achterhoofd “oh, dit komt er straks ook nog eens bij, wat zullen ze wel niet van mij denken.” Maar Defensie is ook juist een bedrijf waar je het met z’n allen doet. Ik zat in een team en de teamleiding wilde zeker weten dat iedereen erachter stond, en dat mensen dat supporten ongeacht wat er met mij aan de hand was. Het is juist mooi dat binnen een bedrijf als Defensie dit ook kan. Je hoeft je geen zorgen te maken dat je dingen niet voor elkaar krijgt. Je denkt dat niemand er wat vanaf weet, maar met de juiste mensen om je heen kom je een heel eind.’
Positief erin staan
Wat voor advies heeft Daan voor transgender collega’s bij Defensie die nog niet uit de kast zijn? ‘Je moet sowieso eerst zeker zijn met jezelf dat je dat wil. Het is natuurlijk niet altijd vanzelfsprekend dat je mensen hebt om je heen die je steunen, maar het is fijn als je iemand hebt die het van je weet, zowel iemand op de werkvloer en iemand die misschien losstaat van werk. Mijn ervaring wijst dat hoe zekerder je over jezelf bent, hoe beter mensen ermee om kunnen gaan. Helemaal binnen een bedrijf als Defensie, omdat je vaak gewoon je mannetje zal moeten staan. Als je goed kan verwoorden hoe je je voelt en wat je nodig hebt, komt het goed. Zeker dat laatste is belangrijk, omdat het zo nieuw en onwennig is voor mensen. Het is belangrijk dat je gewoon op je streep gaat staan wanneer dat nodig is. Er is een netwerk met collega’s die hetzelfde ervaren, en er is gewoon veel meer mogelijk dan je denkt. Ben zeker van jezelf als dat lukt, en heb vertrouwen dat het goed komt. Dan straal je dat ook uit en komt het ook goed.’
Daan vindt het belangrijk om onwetendheid over transgenders tegen te gaan. ‘Ik vind het gewoon heel erg belangrijk voor mensen die er nog nooit iets ervan hebben gehoord, dat ze weten dat het geen verschil maakt hoe je een collega hoeft te zien. Het belemmert niet mijn werkzaamheden op de werkvloer. Het is juist sinds ik de vrijheid heb gekregen om in transitie te gaan, dat eigenlijk mijn manier van werken er alleen maar op vooruit is gegaan. Het is heel erg mooi dat zoiets kan gebeuren op de werkvloer. Mensen hoeven niet altijd alleen maar het negatieve te zien van “Oh, je bent vaak afwezig, want…” Je gaat juist naar een betere versie van jezelf. Zodra jij jezelf kunt zijn op de werkvloer dan zal iedereen om je heen dat merken. Dat is gewoon heel belangrijk dat dat kan gebeuren, en dat je mensen daarin ook de vrijheid geeft. Niet ieder transgender-verhaal dat je hoort is hetzelfde. Iedereen is uniek, en dat is ook heel belangrijk om te weten.’
Daan’s belangrijkste boodschap is die van positief naar zijn transgenderidentiteit kijken. ‘Dat vind ik ook heel belangrijk om naar buiten te dragen, dat het niet altijd negatief hoeft te zijn. Ik merk ook vaak dat mensen het eng vinden om erover te praten. Of, als ze erachter komen dat het gaande is, dat ze heel veel willen vragen maar het niet durven. Terwijl ik juist de mening heb van: vraag het! Wel op een respectvolle manier, dat staat voorop. Maar hoe meer mensen vragen stellen, hoe meer ik vooroordelen of onwetendheid kan ontkrachten. Dan zul je zien dat het allemaal wel meevalt.’
‘Het is vooral bewustzijn creëren, en ook laten zien dat het niet altijd gelinkt is aan een zielig verhaal. Dat je ook gewoon net als andere collega’s gewoon een hardwerkende collega kan zijn, en het geen belemmering hoeft te zijn, want zo zien mensen het vaak.’
Voor meer info, kijk op www.shk.nl of www.werkenbijdefensie.nl/lhbt