Na de plotselinge dood van haar broertje heeft Rêve moeite om haar leven op te pakken. Om weer een doel te hebben neemt ze een drastisch besluit: ze gaat het leger in. In de roman Lief van je van Roanne van Voorst volg je hoe het haar vergaat, van basisopleiding tot thuiskomst na een missie.
Door Nicole van der Elst
‘Ongeveer een half uur nadat mijn broertje zijn eerste zoen kreeg, is hij onder de Van Marelbrug op het wateroppervlak te pletter geslagen.’ Met deze eerste zin bouwt Van voorst de spanning op, want het duurt tot de allerlaatste pagina’s totdat je erachter komt wat er op die noodlottige avond is gebeurd. Tijdens dezelfde proloog waarin blijkt dat haar broertje is overleden, verplaatst het perspectief zich naar een rechtszaal en wordt Rêve aangesproken door de rechter. Wat is er precies gebeurd? Om hierachter te komen wordt er aan het begin van het boek een vraag gesteld: waar houdt verantwoordelijkheid op en waar begint schuld?
In de eerste helft blikt Rêve terug op de tijd vlak na de dood van Justin. Van Voorst geeft hierin knap weer wat de plotselinge dood van een familielid doet met een gezin. De ouders van Rêve storten zich op hun werk en proberen het leven weer op te pakken, maar Rêve lukt dat niet. Ze verwaarloost haar studie, verbreekt het contact met vrienden, zwerft dagenlang over straat en verdrinkt in het schuldgevoel over de dood van haar broertje. Als haar ouders een brief van de universiteit onderscheppen waarin staat dat ze haar tentamens niet heeft gemaakt, volgt een confrontatie. Rêve heeft zelf al een manier gevonden om weer iets zinvols te doen: ‘Pap, mam: ik heb me ingeschreven voor het leger.’
Uit het nawoord blijkt dat Van Voorst hulp heeft gehad van veteranen voor de 
beschrijving van de missie en het omgaan met traumatische gebeurtenissen bij thuiskomst. ‘Zij waren bereid met mij te praten over herinneringen die niet alleen pijnlijk, maar ook intiem waren en hebben me zodoende met nieuwe ogen geleerd te kijken naar het leger – met name naar de belangrijke rol van kameraadschap daarin.’ Om de anonimiteit van haar gesprekspartners te bewaken, heeft ze ervoor gekozen om Rêve op een fictieve missie naar Noord-Syrië te laten gaan: Enduring Liberties. Daarnaast put Van Voorst voor informatie uit secundaire bronnen, in het bijzonder Thank You for Your Service van de Amerikaan David Finkel. Hij heeft jarenlang interviews gehouden met Amerikaanse veteranen, vooral met diegene die ernstig beschadigd zijn teruggekeerd van een missie.
Rêve heeft na haar uitzending ook last van klachten: ze is onrustig, kan niet slapen, hoort stemmen en heeft last van een voortdurende ruis in haar linkeroor. Hoewel haar ouders en een maatschappelijk werker iets aan deze angststoornis proberen te doen, wil Rêve zich niet laten helpen en vertoont ze steeds abnormaler gedrag. Doordat het hele boek vanuit haar perspectief is geschreven ervaar je hoe haar wereld steeds kleiner wordt en ze de normaalste handelingen niet meer kan verrichten.
In Lief van je maakt Rêve verschillende traumatische ervaringen mee. Dit zorgt ervoor dat veel verschillende gebeurtenissen elkaar in een hoog tempo afwisselen, maar de vraag die aan het begin van het boek wordt gesteld over verantwoordelijkheid en schuld, verdwijnt hierdoor op de achtergrond. Het schuldgevoel van Rêve wordt tot betrekking van de dood van haar broertje regelmatig aangestipt, maar verder dan het simpelweg benoemen komt het vaak niet. Wellicht was dit thema beter uit de verf gekomen als Van Voorst ervoor had gekozen om zich op een trauma te richten, waardoor er minder losse eindjes waren geweest.
Desondanks vraagt ze met dit boek aandacht voor belangrijke maatschappelijke thema’s waar niet veel romanschrijvers zich aan wagen, waaronder PTSS. Lief van je is daardoor een maatschappelijk relevante roman, die een nieuwe groep lezers laat kennismaken met een actueel probleem: traumaverwerking.
Roanne van Voorst, Lief van je, Uitgeverij Brandt, 256 pagina’s (€ 18,50)
*** ½
Dit artikel verscheen eerder in de juni-editie van de Militaire Courant.