De iconische viertonner van Defensie neemt afscheid na tientallen jaren trouwe dienst. De legertruck wordt vervangen door de Scania Gryphus, een tientonner met grote mogelijkheden. Op maandag 1 maart werd het startschot aan de operatie gegeven en de Militaire Courant was erbij!
Al bij aankomst op de legerplaats in Stroe is het duidelijk hoeveel nostalgie er aan de viertonner, een DAF YA-4442, kleeft. Logisch ook, want hij heeft met 40 dienstjaren meer ervaring dan menig militair. Veel (oud-)militairen zijn achterin de oerdegelijke legertruck flink door elkaar geschud, tot de kenmerkende sis van de handrem klonk en ze hun bestemming hadden bereikt. Ook wij, redacteur Niels Roelen en stagiair Rinke van der Plaat, mogen achterin plaatsnemen om naar het gebouw van de DUO (Defensie Uitleen Organisatie) gebracht te worden. Door het geschud en de herrie heen haalt oud-militair Niels herinneringen op aan de vele uren die hij in deze stoeltjes heeft doorgebracht.
Na een korte uitleg en een kopje koffie gaan we op pad naar een loods die voor deze gelegenheid als drive-through wisselstraat fungeert. Chauffeurs rijden er met de oude viertonner in en rijden er na het afwerken van een korte checklist met een Scania Gryphus weer uit. Vooral het verschil in grootte tussen de viertonner en de ‘100 kN’ valt op. De Scania Gryphus 100 kN High Operational is 11 meter lang met 8 wielen, terwijl de viertonner een vierwieler is van 7 meter. Ook is de eerste een stuk breder en hoger en is het laadvermogen 10 ton.
Ron Hamelink, programmamanager van de DMO (Defensie Materieel Organisatie), is in ieder geval enorm tevreden met de vrachtwagens. “Het programma Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen (DVOW) is al in 2008 gestart. Het Scania Gryphus project is een van de acht deelprojecten en zorgt nu voor de instroom van de nieuwe vrachtwagens. We stellen vooraf een programma van eisen op, zoals veiligheid en mobiliteit, maar ook comfort en bijvoorbeeld een radio voor de bestuurder. Daarna geven we verschillende leveranciers de kans om een aanbod te doen, waarna we de beste kiezen voor de beste prijs. Dat was lastig, want gedurende die periode hadden we veel te maken met bezuinigingen en het totale programma DVOW kost een hoop geld (1,6 miljard euro). Toch hebben we nu een vrachtwagen die aan ons eisenlijstje voldoet en uitvoerig is getest.”
Een groot voordeel van de nieuwe ‘100 kN’ is dat er veel configuraties beschikbaar zijn, die ook in korte tijd verwisseld kunnen worden. Al zullen de systemen in principe in de uitgeleverde combinatie gebruikt worden, kan een legertruck voor troepenvervoer binnen een dag een mobiel kantoor worden of een ’tankstation’. Ook zijn er pantsercabines beschikbaar, wat een flinke verbetering is op de oude scherfdekens. De scherfdekens hadden namelijk flink invloed op de ruimte, die, zeker in de oude viertonner, toch al beperkt is. Er is veel aandacht besteed aan comfort en ergonomie. De stoelen zitten een stuk beter, er is meer ruimte en er zit een radio en een Battlefield Management Systeem, waarmee onder meer genavigeerd kan worden in de auto’s. Hiervoor moesten chauffeurs vaak nog kaartlezen, wat natuurlijk niet echt meer van deze tijd is.
Het duurt nog wel even voordat alle eenheden hun nieuwe Scania in gebruik kunnen nemen. Vanwege een nieuwe soort samenwerkingscontract met de leveranciers, krijgt elke eenheid zijn eigen vrachtsystemen op kenteken verstrekt. De uit te leveren systemen moeten echter eerst in de juiste samenstelling compleet zijn, , voordat ze kunnen worden uitgeleverd. En dat kan pas als het in het jaarplan van de eenheid past. De verstrekking ‘op kenteken’ is de consequentie van het samenwerkingscontract met de leveranciers, die tegen harde afspraken over gezamenlijk onderhoud, een beschikbaarheidsgarantie van de voertuigen hebben afgegeven. Zij garanderen dus dat de vrachtwagens werken, wat een groot winstpunt is voor Defensie. Wel zorgt het voor een flinke puzzel en zal het nog een paar jaar duren voordat ook de laatste stukjes in elkaar passen en de laatste viertonners omgewisseld kunnen worden, naar verwachting ergens in 2026.
Na een ochtend vol met ervaringen en informatie zat het persmoment er alweer op. De tocht terug naar de ingang zat vol met symboliek. We stapten achter in de nieuwe Scania en reden weg. Zachte stoelen, geen gehobbel, maar toch zal de oude viertonner gemist worden.