Kolonel-vlieger Jorik ontving begin april 2023, evenals veertien andere militairen, een dapperheidsonderscheiding. Jorik kreeg het Vliegerkruis voor moedig optreden tijdens een ‘tijdkritische’ en risicovolle helikoptermissie in Uruzgan in december 2009.
Door Antal Giesbers
Jorik wordt in de nacht van 5 op 6 december uit bed gehaald voor een spoedoverleg met stafleden van Task Force 55, een Special Operations Force-eenheid. Het doel is om binnen enkele uren een Talibanleider te arresteren die hoog op de lijst met ‘most wanted’ genoteerd staat. Ondanks het tijdsaspect en de grote risico’s, wordt besloten om de lucht in de gaan, maar de eerste missie wordt afgeblazen omdat de Talibanleider inmiddels ergens anders zou verblijven. Datzelfde gebeurde tijdens een tweede missie, maar nu wordt besloten om toch door te gaan.
‘Belangrijk was het verrassingseffect, en dat betekende dat we ongezien en ongehoord het dorp moesten binnenvliegen waar de Talibanleider zou zitten. En als je dat doet met een grote transporthelikopter als de Cougar, die veel lawaai maakt, dan moet je goed nadenken vanuit welke richting je aanvliegt en hoe laag je kunt vliegen. Uiteindelijk kozen we ervoor om op het laatste moment over een berggrug te vliegen, zodat ze ons pas de laatste 30 seconden zouden zien en horen. Daartoe moet je heel secuur navigeren. Dan ga je niet alleen af op je GPS, maar val je ook terug op je basisnavigatie, met een richting en een tijd, zoals ze dat in de Tweede Wereldoorlog deden. Het heeft er wel voor gezorgd dat we met drie Cougar-helikopters in de achtertuin van de Taliban konden landen, midden op het doel. Ik herinner me de gezichten nog van de mensen die in de akkers stonden: die hadden pas op het laatst door dat er iets gaande was. Maar tegen die tijd waren kapitein Gijs en zijn commandotroepen al uitgestegen om met getrokken wapens de huizen veilig te stellen. De verrassing was compleet, en de missie was een succes: er is zelfs geen schot gelost, voor zover ik weet. Al hebben we wel het een en ander tot ontploffing gebracht dat we onschadelijk moesten maken.’
En is de Talibanleider gepakt?
‘Daar mag en kan ik niets over zeggen. We hebben in ieder geval de lokale Talibanstructuur een flinke slag toegebracht.’
Het is inmiddels bijna vijftien jaar geleden. Is die missie iets dat je nog dagelijks met je meedraagt?
‘Ik denk wel vaak terug aan die periode. Maar in eerste instantie bedenk ik me dan hoe lastig het is om leiding te geven, en hoe makkelijk je je zou kunnen onttrekken aan leiding geven. Dat zeggen ook mijn naasten over die periode: als ik naar het thuisfront belde, had ik het vooral daarover.
‘Essentieel, naast een goede voorbereiding, was wel het vertrouwen dat je in elkaar moet hebben tijdens zulke missies. Nu kende ik Gijs van de grondtroepen heel goed: we zaten samen op de KMA, sportten samen en kwamen elkaar veel tegen bij trainingen. We vormden zo’n band van vertrouwen dat toen we samen in Afghanistan zaten en het er echt om ging, we alles uit de kast konden halen. Je kunt in een hele korte tijd beslissingen nemen, je vertrouwt elkaar en hoeft dus niet te twijfelen of door te vragen. Het scheelt enorm dat je elkaar goed kent.’
Wat vind je ervan dat je nu de dapperheidsonderscheiding van het Vliegerkruis hebt ontvangen?
‘Natuurlijk ben ik trots, alleen zeg ik wel: ik krijg die medaille, maar die is voor alle mensen in ons detachement, en de mensen die ons ondersteunden en waar we mee samenwerkten. Wij hebben in die periode op de toppen van ons kunnen gepresteerd en hebben een bijzondere actie laten zien.
De Commandant der Strijdkrachten merkte op dat sommige mensen zelfs al bij hun eerste inzet bijna instinctief de juiste beslissingen nemen. Is dat bij jou ook zo?
‘Nou, je bouwt op de goede opleiding die je als Nederlandse militair krijgt. Maar waar je vooral veel van leert, is fouten maken. En vaak verschillende fouten: je moet je dan kwetsbaar opstellen, reflecteren en samen ervan proberen te leren. Daardoor wist ik specifieke fouten tijdens deze missie te vermijden.’
Zou jij het werken bij Defensie aan een nieuwe generatie aanraden?
‘Defensie biedt ontzettend veel kansen en leermogelijkheden. Je kunt op allerlei andere manieren het beste uit jezelf halen. Je komt soms in hele moeilijke omstandigheden terecht, maar daar moet je niet voor terugdeinzen, want daar kun je alleen maar een beter mens van worden. Dat is de reden waarom ik dit verhaal ook graag aan mensen vertel.’
Dit bericht verscheen eerder in de Militaire Courant van juni 2023.
De Militaire Courant is mede mogelijk gemaakt door Noventas verzekeringen